Actueel

Recensies Counselling Magazine september (deel 2)

do 24 sep 2015

Overlevingsgids voor hoog sensitieve personen
inclusief werkboek
Ted Zeff
Altamira-Becht BV, 2009. ISBN 978 90 6963 880 5

Glimlach en de wereld lacht met je mee.
De stem krast door de ruimte. Ik kan me niet langer concentreren op mijn boek. Er bestaat alleen nog maar die alles overheersende stem. Een herkenbaar tafereel voor een hoog sensitief persoon. In mijn boekenkast staan zeven boeken over HSP, hoog sensitieven personen. Wat voegt een achtste boek dan toe?
Ted Zeff is een HSP en psycholoog. Zijn reden om dit werkboek te schrijven is om HSP’ers strategieën te geven om, in een wereld met een overdaad aan prikkels, kalm en vredig te blijven. Hiervoor geeft hij een eenvoudig advies: neem tijd om de dag te beginnen en neem tijd om de dag af te sluiten.
Op een dag merkte ik dat de rust in de bibliotheek verstoord werd door hoempa pa muziek die in Benidorm niet zou misstaan. Mijn klacht hierover maakte geen indruk op de dame tegenover mij: zij kon niet tegen stilte en vond het voor de bezoekers van de bibliotheek erg ongezellig zonder muziek.
Een van de leukste dingen in het boek zijn de (oh zo herkenbare) vragen van de HSP’ers. Zeff stelt dat als je geen HSP’er bent, je waarschijnlijk geen last zou hebben gehad van de muziek. HSP’ers zijn (over) gevoelig voor geluid, licht en geuren. Ted Zeff geeft tips wat je kunt doen om je zintuigen tot rust te brengen, dieettips om stress te verminderen en staat uitgebreid stil bij het belang van een goede nachtrust.
Daarnaast heeft hij in het boek een praktisch ‘overlevingsplan’ voor HSP’ers toegevoegd. De oefeningen zijn verdeeld in 13 onderdelen. Doel: met anderen in harmonie leven, zoals een HSP’er dat graag wil.
‘Te gevoelig, te serieus, ach’, zegt Ted Zeff: ‘Je wordt gelukkiger als je lachen inzet als medicijn om problemen in een breder perspectief te plaatsen. Glimlach veel en leer vriendelijk voor jezelf op te komen, in plaats van mokken.’
Wat maakt dat ik dit boek als coach graag toevoeg aan mijn boekenkast? 
Je kunt het zijn van een HSP’er bekijken als een probleem, maar Zeff benadrukt juist de voordelen van hoog sensitiviteit. ‘We zijn vriendelijk, meevoelend en creatief, we zijn van nature adviseurs en genezers.’ Zijn nuchtere opmerkingen en goede oefeningen maken dat dit boek uitstekend basismateriaal is waarmee je als coach aan de slag kunt!

Angela A.M. van Leeuwen, life-counselor

De kracht van empathie
Je gevoel als spirituele gave
Cyndi Dale
Altamira, 2015 (Oorspronkelijk in het Engels in 2014)
ISBN 978 94 013 0193 0

Cyndi Dale is therapeut op het gebied van healing, chakra-lezen en reiki. Haar definitie van empathie gaat verder dan de gangbare definitie: het kunnen invoelen en begrijpen van emoties van andere mensen. Dale definieert maar liefst zes empathische stijlen, waarbij paranormale gaven een grote rol spelen bij een aantal van die stijlen.
In deel één wordt uitgelegd hoe Dale empathie ziet. In deel twee legt Dale uit hoe je empathie kunt toepassen als therapeut. Tot slot volgen nog twee apendici. De eerste behandelt sympathie en andere vormen van empathische bedriegers. De tweede gaat over verzwakte empathische vermogens bij mensen.
Dale besteed ruimschoots aandacht aan het uitleggen van de zes empathische stijlen, waarbij ze voorbeelden uit de praktijk gebruikt ter verduidelijking. De stijlen emotioneel en mentaal komen neer op affectieve en cognitieve empathie, ofwel het invoelen en het begrijpen van de gevoelens van de ander. Deze stijlen vallen binnen de gangbare definitie van empathie. De andere vier stijlen maken het boek bijzonder. Lichamelijke empathie is het in je lichaam aanvoelen van wat een ander fysiek ervaart. Dat kunnen pijnen zijn, maar ook smaken en geuren. Natuurlijke empathie geeft je toegang tot de energie van sterren en planeten, emoties van dieren, en de krachten van bomen en planten. Spirituele empathie laat mensen het innerlijk Goddelijke voelen, waardoor je kunt vaststellen ‘wat God wil’. Sjamanistische empathie, ten slotte, zijn alle empathische vaardigheden die buiten de gewone dimensies liggen. Denk hierbij aan bovennatuurlijke wezens zoals geesten van overleden personen, maar ook aan het voelen van emoties uit het verleden of de toekomst. De meeste mensen hebben enkele empathiestijlen goed ontwikkeld, een enkeling beheerst alle stijlen. Om alle empathiestijlen te kunnen gebruiken moet je beschikken over paranormale gaven: heldervoelen, helderzien, helderruiken, helderweten. Voor mij gaat Dale daar te ver: ik geloof daar niet in. Toch heb ik het boek met interesse gelezen en ervan geleerd. Met name als Dale schrijft over het toepassen van empathie als therapeut zegt ze wijze dingen. Ze geeft tips hoe je kunt omgaan met wat je invoelt en hoe je dit buiten jezelf kan houden. Kortom, hoe je puur empathisch te werk kan gaan met respect voor jezelf en voor de ander.

Arnold Kraakman, Coach op het gebied van Leven en Loopbaan

Follow your senses
Alles wat jou nooit verteld is over hoog sensitiviteit
Felix J. Brabander
Wake-up Company- Baarn, 3^e druk 2014. ISBN 978 94 906 8600 0

Het boek begint met een beschrijving wat hoog sensitiviteit betekent voor iemand met hoog sensitiviteit (HSP) in de huidige maatschappij. De schrijver geeft inzicht en handvatten voor een HSP om meer grip te krijgen in je eigen leven zodat de HSP tot bloei komt en zijn creativiteit, dat bij elke HSP in de kern aanwezig is, volledig in kan zetten. Op gebieden, zoals werk, spiritualiteit, stress maatschappij, manifestatiekracht en gezondheid wordt in gegaan op wat het voor HSP’s betekent.
De schrijver eindigt met een noodplan voor een HSP.
Voor elke HSP is het fijn om het boek te lezen, omdat het bevestigt wat je allang voelt, ervaart en meemaakt. Het geeft je weer wat meer helderheid in waar je mee bezig bent, vooral als je in je valkuil dreigt te vallen. Een voorbeeld daarvan is: ‘Wat HSP’s voortdurend doen , is afstemmen op anderen en zichzelf wegcijferen. Zo zijn ze eerder bezig met wat anderen belangrijk vinden dan wat ze zelf belangrijk vinden.’
Voor HSP’s die al langer bekend zijn met hun eigenschap, is het een verhaal van herkenning en erkenning en geeft het wat handvatten om bij jezelf te blijven. Voor HSP’s die pas ‘uit de kast gekomen zijn’ is het een verademing om te lezen wat en wie ze zijn en dat HSP geen zwakte is maar kracht. Het boek geeft handvatten om daadwerkelijk aan de slag te gaan met die kracht.
Een HSP is vanuit zijn basis een heel creatief persoon. Dat komt er vaak niet uit omdat een HSP zich vooral aanpast aan zijn omgeving om als normaal gezien te worden en sterk. Het boek geeft een duwtje in de rug om echt op zoek te gaan naar die creativiteit en om de aspecten die niet bij je passen los te laten.
Ik vind wel dat het boek vanuit een idealistisch oogpunt is geschreven. Wil je dus helemaal één zijn met je hoog sensitiviteit en de daarbij behorende creativiteit dan zal je vaak  het roer helemaal moeten omgooien. Dat zal voor de veel HSP’s heel erg moeilijk zijn en dan kan het boek ook wat frustrerend werken….

Annemarie de Blois, coach en hogeschooldocent

Het hoog sensitieve kind
Help je kinderen op te groeien in een wereld die hen overweldigt
Elaine N. Aron
Uitg. Levboeken, 2014
ISBN 978 94 005 0257 4

Elaine N. Aron is zelf hoog sensitief en heeft een hoog sensitieve zoon. Vanuit haar persoonlijke ervaringen, maar ook uit de veelvuldige contacten met HSK’s en hun ouders, geeft ze in dit boek een schat aan informatie over hoog sensitieve kinderen.  Het eerste deel van het boek bevat hoofdstukken over de opvoeding van HSK’s. In het tweede deel zoemt de schrijfster per hoofdstuk in op een andere leefstijdsfase  van kinderen. Handig is, dat er een vragenlijst voor ouders is opgenomen in het voorwoord. Zo kunnen ouders meteen bepalen of dit boek aansluit bij de specifieke problematiek van hun kind.
Elaine Aron geeft op een positieve manier aan dat kinderen die veelal als angstig, verlegen of zelfs autistisch bestempeld worden, vaak HSK’s zijn, die wat afwachtender kunnen zijn en vooral erg prikkelgevoelig. Het boek beschrijft allerlei situaties en voorbeelden waarin veel ouders hun kind (en velen wellicht ook zichzelf!) zullen herkennen. Allerlei praktijksituaties worden verklarend beschreven en mogelijke oplossingen worden per onderdeel aangegeven, waarbij de schrijfster poogt volledig te zijn in haar opsommingen. Een enkele keer zijn de adviezen wat (te) idealistisch: ze gaan ervan uit dat de ouders ruime financiële middelen hebben, bijvoorbeeld om een team specialisten gezamenlijk in te zetten. Maar bijna altijd zijn de tips gelukkig praktisch en makkelijk uitvoerbaar.
De schrijfstijl van Elaine Aron komt wat Amerikaans over en ze is heel uitvoerig in haar uitleg. Dit maakt het boek erg geschikt voor ouders:  alle mogelijke dagelijkse situaties passeren de revue. Na het lezen van het boek kan de lezer zich zeker beter inleven in de gevoelswereld van HSK’s. Voor professionals is het boek met zijn 379 pagina’s wellicht wat te uitgebreid. Een trefwoordenregister ontbreekt, waardoor het overigens zeer interessante boek minder geschikt is als naslagwerk.
Veel ouders zullen dit boek ervaren als een opluchting: eindelijk erkenning voor de problemen waar ze tegenaan lopen en de verzekering dat hun kind wel “anders” is, maar niet slecht opgevoed of behept met een stoornis. Herkenning zal er zeker zijn bij onderwerpen als slapeloosheid, vriendschappen, schoolproblemen en gepest worden. De vele toelichtingen en adviezen geven ouders (en hulpverleners) meer dan genoeg “tools” in handen om het dagelijkse leven van HSK’s en hun ouders merkbaar te veraangenamen.

Jacquette Meijerink, Schoolcounsellor, Master SEN en Intern Begeleider Bao

Hoog Sensitieve Personen
Hoe blijf je overeind als de wereld je overweldigt
Elaine N. Aron
Uitgeverij Levboeken, 2013 (herziene editie), ISBN: 978 94 005 0247 5

Ben je je erg bewust van signalen in je omgeving? Word je beïnvloed door de stemmingen van anderen, raak je van slag door veel mensen, lawaai of drukte om je heen? Werd je vroeger regelmatig angsthaas, huilebalk of overgevoelig genoemd? De kans bestaat dat je een hoog sensitief persoon (HSP) bent. Dit is vermoedelijk aangeboren en komt voor bij 15 tot 20 procent van de bevolking.
Het boek ´Hoog Sensitieve Personen´ is geschreven door Elaine N. Aron, grondlegster van het begrip HSP. Bijna alle boeken over hoog sensitiviteit verwijzen naar Aron en haar boeken. Aron is onderzoekspsycholoog, universitair docent psychologie en psychotherapeut. Hoog Sensitieve Personen is het product van vijf jaar onderzoek en bevat dan ook veel wetenschappelijk onderbouwde informatie en achtergrondinformatie.
Aron heeft ontdekt dat HSP’s baat hebben bij een viervoudige aanpak gebaseerd op: zelfkennis, het plaatsen van situaties in een nieuw kader, heling en hulp in de vorm van praktische en concrete adviezen. Op deze viervoudige aanpak heeft Aron haar boek gebaseerd.
Het eerste deel van het boek omvat een leesinstructie en zelftest, gevolgd door drie hoofdstukken waarin Aron de basiseigenschappen en kenmerken van HSP’s weergeeft. Daarna gaat zij in op de invloed van sensitiviteit op de (vroege) jeugd, carrière, relaties en het innerlijk leven. Aron richt zich zowel op de voordelen van het HSP-zijn als op de nadelen. Zij reikt handvatten aan om te kunnen omgaan met overprikkeling en –stimulatie en laat de lezer naar de voordelen van het hoog sensitief-zijn kijken. Tenslotte bevat het boek tips voor deskundigen in de gezondheidszorg, leraren en werkgevers die met HSP’s werken.
Elaine Aron is erin geslaagd een zeer toegankelijk en overzichtelijk boek over hoog sensitiviteit te schrijven. Het biedt veel herkenning en voor menig HSP zullen de puzzelstukjes op hun plek vallen tijdens het lezen. Daarnaast biedt het boek veel oefeningen, opdrachten, praktische adviezen en tips, waar de lezer meteen mee aan de slag kan.
Hoog Sensitieve Personen zal voor velen een eye opener zijn. Eigenschappen en klachten waar men al jaren mee rondloopt of waarvoor men zich schaamt, worden door Aron in een verfrissend nieuw kader geplaatst. Een waar handboek dus, voor elke HSP!

Erica Hertogh, online coach & gewichtsconsulente

Hoogsensitiviteit professioneel gezien
Annek Tol
Boom/nelissen, 2014. ISBN 978 90 244 0317 2

Sinds Aron in de jaren negentig de term Highly sensitive people (hsp) heeft gelanceerd zijn er heel wat boeken van haar, maar ook van anderen, verschenen over het onderwerp. Vaak in de vorm van zelfhulpboeken. Het boek van Annek Tol is geschreven voor hulpverleners/begeleiders van hoogsensitieve mensen.
Het doel van het boek is de hulpverlener genoeg informatie te geven om een gedegen standpunt in te nemen over hoogsensitiviteit. Zij neemt de lezer mee in een manier van kijken die voor hoogsensitieve personen en voor de hulp aan hoogsensitieve cliënten van wezenlijk belang is.
Het boek bestaat uit acht hoofdstukken. In het eerste hoofdstuk beschrijft zij de betekenis van hoogsensitiviteit, hier word ook een relatie tot hoogbegaafdheid gelegd. In het hoofdstuk, over stress als gevolg van sensitiviteit, gaat zij in op de fysieke effecten van stress en de relatie van stress tot hoogsensitiviteit, en de lichamelijke en neurologische reacties hierop.
In het hoofdstuk over de cirkel van overprikkeling wordt duidelijk beschreven wat overprikkeling is en hoe dat terug te dringen is. Dat wordt ook mooi en eenvoudig in beeld gebracht.
In hoofdstuk vijf wordt ingegaan op wanneer hoogsensitiviteit tot ziekte leidt en de interpretatie van symptomen. Zij maakt hierbij gebruik van ziekte-denken en gezond-denken. In een duidelijk schematisch overzicht krijgt de lezer inzicht hoe hoogsensitiviteit een overlap kan vormen met stoornissen vanuit de DSM.
Daarna volgt het hoofdstuk over hsp als verklaringsmodel. Hier krijgt de hulpverlener handvatten hoe om te gaan met de hooggevoeligheid van de cliënt/patiënt.
In het laatste hoofdstuk geeft zij een overzicht over werkzame bestanddelen vanuit haar groepstrainingen. Hierin worden zaken genoemd die het meest spelen bij HSP.
Als (zelf) hooggevoelige coach en counsellor ben ik erg enthousiast over dit boek. Het is zeer praktisch en goed onderbouwd, de schrijfster gebruikt onderzoeken en ervaringen uit de praktijk als bewijsmateriaal voor haar onderbouwing. Het boek is een welkome aanvulling op de boeken die al zijn geschreven over hoogsensitiviteit. Vooral omdat er in het boek wordt uitgegaan van hoogsensitiviteit als kwaliteit en niet als ziekte. Bovendien wordt uitgelegd hoe deze kwaliteit tot ziekte kan leiden. En hoe hoogsensitieve mensen daardoor mis-gediagnostiseerd kunnen worden binnen de GGZ omdat men daar vaak niet bekend is met hoogsensitiviteit.
Dit boek zou voor iedereen die met mensen werkt verplicht materiaal moeten zijn. Zeker binnen de GGZ.

Maria Schreuders, trajectcoach en counsellor (Roads en Fenikscoaching)