Actueel

Anonieme online hulp voor depressieve jongeren helpt

wo 11 jun 2014

Depressieklachten ontstaan vaak in de adolescentie en jong volwassenheid, komen veel voor en kunnen aanzienlijke gevolgen hebben. De kans dat iemand met depressieklachten binnen afzienbare tijd een echte depressie ontwikkelt is zes keer groter dan bij mensen zonder deze klachten. Vroegtijdig ingrijpen met effectieve interventies is dus van groot belang.

Om depressie bij jongeren nog vroeger te signaleren, onderzocht Rianne van der Zanden hoe zij hun depressieklachten verwoorden en of deze verwoording en hun taalgebruik samenhangen met het depressieniveau. Daartoe analyseerde zij hun taalgebruik in chatsessies en online aanmeldvragenlijsten. Van der Zanden toont aan dat anonieme online hulp jongeren met depressieklachten bereikt en effectief is. Anonieme online hulp verdient een structurele plek in de gezondheidszorg.

Van der Zanden laat zien dat depressie- en angstklachten vaak samen voorkomen, elkaar waarschijnlijk wederzijds beïnvloeden in therapie en dat angst via een depressietherapie kan afnemen. Het effect van een een depressietherapie kan waarschijnlijk verder vergroot worden door methoden tegen angst toe te voegen. Verder kan taalanalyse bijdragen aan de praktijk en aan hypothesevorming over herstelprocessen. Zo kan een korte probleemverwoording, die samenhangt met geringe therapietrouw, op gebrek aan motivatie wijzen wat pleit voor inzet van motivatietechnieken, maar ook op gebrekkig begripsniveau wat een andere aanpak vergt. Ook moeten eerste lijnsprofessionals in eerste instantie misschien minder op aantal en meer op aard van de verwoorde symptomen letten om beginnende depressie te kunnen signaleren.

Depressie bij adolescenten en jongvolwassenen heeft een grote persoonlijke en maatschappelijke impact. Denk bijvoorbeeld aan sociaal disfunctioneren, suïcide(pogingen), studie- of schooluitval en zorgkosten. Vroegtijdige herkenning van depressie en adequate hulp is dus belangrijk. Deze verkleinen de kans op een ernstige depressie. Jongeren zijn echter vanwege angst voor stigmatisering niet geneigd hulp te zoeken. De online groepscursus Grip Op Je Dip (GOJD), waar jongeren anoniem en kosteloos aan kunnen deelnemen, is ontwikkeld om de drempel naar hulp te verlagen. Van der Zanden evalueerde onder 244 deelnemers de effectiviteit van GOJD en analyseerde hun herstelproces.

Depressie- en ook angstklachten nemen af door deelname aan GOJD. Het gevoel greep te hebben op het leven neemt toe. In de cursusgroep vertoont 56% een klinisch relevante verbetering tegen 20% in de controlegroep. Eén op de 2.7 jongeren is na GOJD depressievrij; dit is een zeer gunstig resultaat.

De taalanalyses laten zien dat toenemend gebruik van discrepantiewoorden (o.a. zouden, wilden, wensen, hopen) samenhangt met het afnemen van depressieklachten. Cursisten die bij aanmelding minder woorden gebruiken om hun klachten te omschrijven, zijn minder therapietrouw. Tot slot zijn jongeren die bij aanmelding slaapproblemen, depressieve stemming of suïcidale gedachten verwoorden het meest depressief. Het aantal verwoorde depressiesymptomen voorspelt het depressieniveau niet.

Meer informatie over het proefschrift in VU-DARE

Bronnen: VU.nl en Trimbos.nl