Actueel

Audrey recenseert

di 13 nov 2018

Audrey de Jong is GZ-psycholoog, psychotherapeut en cognitief gedragstherapeut. In deze rubriek bespreekt zij boeken over psychologie, therapie, coaching en zelfhulp.
De sterren geven een indicatie van de mate waarin het boek inspirerend en/of origineel is, gericht is op de praktijk, een wetenschappelijke basis kent, een aansprekende schrijfstijl heeft en extra’s biedt in de vorm van tools, links en werkbladen.

Sterren legenda:
niet van toepassing
*           in beperkte mate aan de orde/sober toegepast
**         redelijk
***        prima in orde/gemiddelde beoordeling
****      bovengemiddeld
*****     opvallend goed, springt er echt uit


De speeltuin van de kindertherapeut
Onder redactie van Dominiek Huis in ’t Veld-Verhoeven
288 pagina’s
ISBN 978 9463 370288
Pelckmans Pro

Wellicht ken je de eerder verschenen uitgave van dezelfde uitgeverij: ‘De schatkist van de therapeut’. In dit boek deelden therapeuten hun succeservaringen en best practices in de hulp aan cliënten aan de hand van oefeningen, werkvormen en inzichten. Dit boek is hierop geïnspireerd en geeft een fantastisch inkijkje in de vele creatieve en fantasierijke manieren die therapeuten hanteren die met kinderen werken.

Meer dan 40 therapeuten uit Nederland en België werkten aan dit boek mee. Het leuke is dat dit boek echt gericht is op de interventies met bijbehorende literatuur en niet voorbehouden is aan een bepaalde vakgroep of methodiek. Je treft er dan ook de meest mooie interventies aan van speltherapeuten, psychomotorisch therapeuten, psychotherapeuten, coaches, psychologen waar kinderen op een creatieve manier mee aan de slag kunnen gaan met dingen die hen bezighouden.

‘De speeltuin van de kindertherapeut’ kent een zeer heldere indeling, waarbij aan pictogrammen te zien is of de oefening best individueel wordt toegepast of geschikt is voor een groep. De oefeningen zijn voorts in een legenda gesorteerd op doel. Doelen zijn bijvoorbeeld: ‘ontspannen’, ‘trauma’, ‘versterken van het zelfbeeld’, ‘gezinssysteem’ of ‘inzicht gevend’. Helder beschreven, onderbouwd met literatuur en zeer regelmatig voorzien van ondersteunende illustraties. Zeer bruikbaar!

*****   Inspirerend/origineel
*****   Praktisch, toepasbaar
**       Wetenschappelijk onderbouwd
****    Schrijfstijl: leesbaar, toegankelijk
****    Vormgeving, opmaak
***      Werkbladen, tools, links


Mentaliseren in beeldende vaktherapie
Marianne Verfaille
234 pagina’s
ISBN 978 9044 128437
Uitgeverij Garant

De term mentaliseren zal voor velen geen onbekende zijn. Mentaliseren verwijst naar het aandacht schenken aan mentale, geestelijke toestanden, zoals wensen, gevoelens en gedachten. Mentaliseren is iets dat we allemaal doen, het is een typisch menselijk vermogen, maar ook is het een vaardigheid die op elk niveau te verfijnen is. Het gaat over aandacht schenken aan dat wat je beleeft, ervaart en waarneemt. Bij jezelf en bij de ander.

De basis binnen vaktherapie is de overtuiging dat in de omgang met hetgeen waar mee gewerkt wordt (de muziek, het materiaal), de problematiek van de cliënt zowel zichtbaar als voelbaar wordt. Vanuit het samen ervaren kan begrip ontstaan waarom iemand doet wat hij doet en hoe de wereld en het zelf beleefd worden om van daaruit op een veilige manier in kleine stapjes het wereldmodel verder te exploreren en verruimen.

Dit boek is opgedeeld in een meer theoretische en een praktisch deel. In het eerste deel staan dan weliswaar de achtergronden van waaruit het mentaliseren is ontstaan centraal, droge kost is dit geenszins. Op heldere en tot de verbeelding sprekende wijze wordt aan de hand van vele voorbeelden, foto’s en casusbeschrijvingen ingegaan op onder andere de gehechtheidstheorie en ontwikkelingspsychologie die de pijlers onder het concept mentaliseren vormen. In het tweede deel staan zowel de mentaliserende houding van de vaktherapeut als de praktische toepassingen vanuit de beeldende vaktherapie centraal.

Een mooi vormgegeven, rijk en veelbelovend werk dat van een grote gevoeligheid getuigd. Prachtig wanneer je cliënten op een dergelijk afgestemde, speelse en preverbale wijze kunt helpen mentaliseren te bevorderen. De wereld wordt dan ook voor hen als vanzelf een stukje mooier doordat er meer verbinding ontstaan, je wezenlijk gezien en gekend wordt.

Er mogen zijn; dát helpt.

****     Inspirerend/origineel
***       Praktisch, toepasbaar
**        Wetenschappelijke onderbouwing
*****    Schrijfstijl: leesbaar, toegankelijk
****      Vormgeving, opmaak
*          Werkbladen, tools, links


Handboek seksuele gezondheid
Onder redactie van Peter Leusink en Marjo Ramakers
311 pagina’s
ISBN 978 9023 246510
Koninklijke van Gorcum

Het seksleven van mensen wordt beïnvloed door zowel geestelijke als lichamelijke gezondheid. Maar ook de sociale omgeving en door anderen opgelegde normen, oefent veel invloed uit. En natuurlijk niet te vergeten de media. Er zijn weinig mensen bij wie alles helemaal ‘volgens het boekje’ gaat. Toch is praten over seksualiteit regelmatig een beladen onderwerp, zelf in de behandelkamer van de professional. Wanneer je jezelf hierin herkent, kan dit boek je helpen schroom te overwinnen en meer vrij over seksualiteit te praten, want vragen rondom dit onderwerp dienen zich in allerlei vormen aan.

Dit naslagwerk heeft ondanks de hoge informatiedichtheid een prettige schrijfstijl. Het is ingedeeld in 24 hoofdstukken en begint met een aantal hoofdstukken waarin de belangrijkste kennis worden gedeeld rondom de seksuele ontwikkeling, de somatische en sociale facetten van seksualiteit en diversiteit. Vervolgens passeren diverse thema’s en onderwerpen de revue als ‘Praten over seks’, ‘Anticonceptiecounseling’, ‘Als seks niet werkt’ en ‘Verslavingen’, waarna in de laatste hoofdstukken wordt afgesloten bij preventie en gezondheidsbevordering. Er blijkt een duidelijke relatie te bestaan tussen een gezonde seksualiteit en gezondheid op andere terreinen.

Doelgroep van dit boek is de professional in zowel de geestelijke als ook in de openbare gezondheidszorg. Inhoudelijk ondersteunt het het signaleren van problemen rondom seksualiteit, maar vooral biedt dit praktische werk veel handvatten, voorbeelden en casuïstiek om hierover in gesprek te gaan met je cliënt.

In de voor dit boek speciaal ingerichte website: www.seksueelgezond.nl vind je de geraadpleegde bronnen, maar vooral boeiend zijn de boeken, video’s en websites.  

***      Inspirerend/origineel
****     Praktisch, toepasbaar
***      Wetenschappelijke onderbouwing
***      Schrijfstijl: leesbaar, toegankelijk
***      Vormgeving, opmaak
***      Werkbladen, tools, links


Leef en eet volgens je oerritme
288 pagina’s
ISBN 978 9461 316066
Stop de rush
290 pagina’s
ISBN 978 9461 315113
Leen Steyaert Uitgeverij Manteau

Leen Steyaert is natuurgeneeskundige met een schat aan ervaring en heeft zich verdiept in een natuurlijke leefstijl die recht doet aan ons menszijn. Helaas zijn we verder dan waar de meesten zich bewust van zijn, afgedwaald van onze natuurlijke manier van leven met klachten, stress en chronische aandoeningen en ziekten als gevolg.

Steyaert verstaat de kunst om ingewikkelde materie in aansprekende en heldere taal door te lichten, waardoor ik graag twee van haar boeken onder de aandacht breng.

In het eerste boek staat de menselijke biologische klok centraal. Zoals alles in de natuur aan ritmes onderhevig is (dag en nacht, seizoenen, getijden), zo worden wij als mens eveneens bestuurd door een soort van oerklok die zich in ons brein in de suprachiasmatische nucleus (SCN) in de hypothalamus bevindt, midden in ons hoofd en niet toevallig op dát punt waar de zenuwen van de twee ogen elkaar kruisen. Via het netvlies krijgt de SCN namelijk informatie over licht en duisternis door, waar alle andere ritmes door aangestuurd worden om zo onze lichaamsfuncties én ons gedrag te bepalen. Tot nu toe zijn er meer dan 100 lichaamsfuncties gedefinieerd die werken volgens dit ritme (spijsvertering, hormoonproductie, bloeddruk, ontgifting, metabolisme, vetzuursamenstelling et cetera). Hoe je door het aannemen van een meer natuurlijke manier van leven die oerklok weer herstelt en kan inzetten om meer optimaal te functioneren staat centraal in dit boek.

Met ‘Stop de rush’, waar van dezelfde basis als in het zojuist genoemde boek wordt uitgegaan (namelijk dat we leven op een manier die vaak tegen onze natuur indruist), gaat Steyaert in op hoe vrouwen de vaak uitputtende race van door het leven jagen een halt toe kunnen roepen, zodat zij recht doen aan hun eigen biologie én toch hun dromen kunnen verwezenlijken. Een boek met veel informatie over ons stresssysteem, hoe dit samenhangt met leefstijl en praktische tips om hier een omkering in te bereiken die vitaliteit ten goede komt.

****      Inspirerend/origineel
****      Praktisch, toepasbaar
*          Wetenschappelijke onderbouwing
***       Schrijfstijl: leesbaar, toegankelijk
**         Vormgeving, opmaak
*          Werkbladen, tools, links


Geduldig gereedschap
Onder redactie van Nicole Vliegen, Patrick Meurs en Lieve Van Lier
308 pagina’s
ISBN 978 9033 475566
Acco Uitgeverij

Hoe een cliënt de therapie ervaart, wat hij of zij beleeft, doorwerkt en wat hij leert wordt op betekenisvolle wijze ondersteund en gedragen door de relatie die er met de therapeut of zorgverlener wordt opgebouwd. In het psychodynamische psychotherapiemodel dat in dit boek het fundament van waaruit gewerkt wordt vormt, is dit bekend onder de term ‘overdracht’. Een therapeut wordt regelmatig onderdeel van de gevoelens en verwachtingen van de cliënt die je dan weer kan ervaren als zorgzame moeder, maar waarbij je een moment later weer gezien kan worden als onbetrouwbare partner in de communicatie op wie boosheid met evenveel gemak geprojecteerd kan worden. Dán ben je weer degene die nauw betrokken wordt om het volgende moment afweer en verzet te ervaren.

De mogelijkheden en onmogelijkheden van de therapeutische relatie met kinderen en jongeren en hun ouders of opvoeders staat centraal in dit werk en wordt uitgebreid aan de orde gesteld, waarmee je als lezer en professional zowel concrete handvatten als voeling krijgt met de mogelijkheden die een therapeutische relatie in zich heeft. Zowel het warme en gelijkmoedige van een geduldige ouder die met compassie wacht op wat de ontwikkeling brengen zal als ook de kracht en volharding die het woord ‘geduld’ in zich draagt, zijn dan ook fundamenteel verbonden in de relatie die drager van het psychodynamische proces is.

Het zijn namelijk juist die relationele patronen die, eens doorgewerkt, voor een diepgaande verandering kunnen zorgen. Hoe je dit proces kunt ondersteunen, leer je uit deze uitgave.

***       Inspirerend/origineel
***       Praktisch, toepasbaar
***       Wetenschappelijke onderbouwing
***       Schrijfstijl: leesbaar, toegankelijk
***       Vormgeving, opmaak
*          Werkbladen, tools, links


Schaduwverdriet in het licht
Christine Janssens
187 pagina’s
ISBN 978 9462 921726
Acco Uitgeverij

Schaduwverdriet. Een bijzonder treffende term voor verborgen verlies.

Bij schaduwverdriet gaat het om de pijn die er kan zijn wanneer er bijvoorbeeld sprake is van ongewilde kinderloosheid, uitgestelde rouw, geheim verlies, maar ook het verlies van een toekomstbeeld door handicap, ziekte, verlies van een relatie of een sociale dood zoals bij ouders die hun kinderen nooit meer zien. Er zijn vele vormen van verlies die mensen in hun kern kunnen raken.

In dit boek, geschreven door psychotherapeut en verlies- en rouwbegeleidster Christine Jansen worden ervaringen uit haar jarenlange praktijk en die van enkele van haar collega’s op betrokken en vaak ontroerende wijze gedeeld aan de hand van twintig casussen waarnaast toepasbare werktechnieken opgenomen zijn waarmee je begeleiding van verborgen verlies in je eigen omgeving of werkzaamheden vorm kunt geven.

Dit boek is met recht een stem van hoop voor een ieder die kampt of te maken heeft met verborgen verdriet.

*****    Inspirerend/origineel
****      Praktisch, toepasbaar
*          Wetenschappelijke onderbouwing
*****    Schrijfstijl: leesbaar, toegankelijk
***       Vormgeving, opmaak
*          Werkbladen, tools, links


Handboek non duale coaching en therapie
Alexander Zöllner
412 pagina’s
ISBN 978 9491 411731
Uitgeverij Samsara

Een bijzonder boek. Mild, vol van compassie, wijs.

Een uitgave waarin het niet draait om het ego, maar waarin innerlijke groei en bewustzijnsontwikkeling centraal staan. Een boek waarbij het lijkt alsof een spirituele leraar je vergezeld op je pad en je leert hoe je met mededogen kunt werken aan het ontstijgen van je ego die je onterecht vastketent aan dat waarvan je kunt denken dat het van belang is of dat je er niet zonder kunt.

Het non-duale denken staat centraal in dit boek en als je eenmaal begint te lezen in de veertien hoofdstukken die dit diepgaande werk rijk is, zul je vaker dan eens aangenaam verrast zijn door de intensiteit die je ervaart als je meevoelt, resoneert op het non-duale gedachtegoed en de wijsheid. Als je ervaart hoe je kunt loslaten, accepteren en meedeinen met dat wat er is en van die momenten hebt waarbij je helemaal doorvoelt hoe vrij en natuurlijk deze manier van in het leven staan is, voel je als vanzelf een glimlach opkomen. En rust. Lichtheid.

De auteur neemt je in dit boek mee op reis en onthult hoofdstuk voor hoofdstuk een schat aan kennis en deelt zijn jarenlange doorvoelde ervaring die lastig in woorden te vatten is, maar die zeker voelbaar wordt als je je verdiept in deze uitgave.

In het eerste deel staan de theoretische achtergronden centraal. Diverse wijsheidtradities passeren de revue. In het tweede deel kun je ervaring opdoen. Je vindt hier een uitgewerkt non-duaal coachtraject, dat rijkelijk gevuld is met oefeningen, overdenkingen, meditaties en visualisaties. 

Een boek waarin niet het willen veranderen of bereiken van iets centraal staat, maar waarin je wezenlijk leert verbinding met dat wat in essentie is. Welbevinden is geen resultaat van wat je doet, hebt of wie je denkt dat je bent. Alles is er al, je bent als het ware hoe jouw bewustzijn zich aan je toont.

“Ego wil overal zijn behalve in nu omdat het in nu niet kan bestaan.” (Alexander Zöllner).

****     Inspirerend/origineel
***       Praktisch, toepasbaar
**        Wetenschappelijke onderbouwing
***       Schrijfstijl: leesbaar, toegankelijk
**        Vormgeving, opmaak
**        Werkbladen, tools, links


Sterker worden waar het pijn doet
Ybe Casteleyn, Jill Marchant en Schnups
227 pagina’s
ISBN 978 9491 411489
Uitgeverij Samsara

In dit boek worden bijzondere en vaak tot de kern roerende ervaringsverhalen gedeeld van mensen die ‘krassen op hun ziel’ kregen doordat zij traumatische ervaringen opdeden. Helaas komt het maar al te vaak voor dat het juist die mensen zijn die ons het meest na staan, die deze kerven veroorzaakten. Dat maakt de pijn vaak nog heftiger wat ingrijpende gevolgen kan hebben.

In dit aansprekende, kleurrijke werk beschrijft de auteur, integratief werkend therapeut, verschillende therapieverhalen waarbij zij achtergronden geeft over trauma én oefeningen deelt die je meteen toe kunt passen om veerkracht te ontwikkelen. Aangezien de aanspreekvorm vooral gericht is op degene die trauma meemaakte, vind ik deze uitgave vooral geschikt voor mensen (cliënten) die trauma hebben opgedaan. Uit de ervaringsverhalen, de uitleg, gedichten, oefeningen en werkvormen kunnen zij zeker steun halen en hoop putten. Voor zorgprofessionals een inspirerend boek omdat je er wellicht precies beschreven vindt wat aan kan sluiten bij de beleving van jouw cliënt.

Geen wetenschappelijk werk, daar is de achtergrond en theoretische onderbouwing te mager voor. Dit boek leent zich meer voor ervaringsgericht werken wanneer, naar ik hoop, de wetenschappelijke richtlijnen voor de behandeling van trauma, reeds gevolgd zijn.

Het beeld dat dit boek bij mij oproept is dat wat in Japan: Kintsukuroi genoemd wordt. Hierbij wordt gebroken keramiek met goud weer op een prachtige wijze aan elkaar gemaakt. Waar eens de scheur zat, zie je een mooi gouden randje. Ik gebruik het regelmatig wanneer ik uitleg geef over veerkracht en posttraumatische groei: sterker worden waar het pijn doet.

***       Inspirerend/origineel
***       Praktisch, toepasbaar
           Wetenschappelijke onderbouwing
****     Schrijfstijl: leesbaar, toegankelijk
***       Vormgeving, opmaak
**        Werkbladen, tools, links


Behandeling na trauma
Anna Baranowsky, Eric Gentry en Franklin Schultz
256 pagina’s
ISBN 978 9079 729821
Hogrefe Uitgevers

Vertegenwoordigd door een nieuwe generatie klinische traumatologen, biedt die boek een uiterst praktische handleiding voor zorgprofessionals die werken met cliënten met trauma of trauma onderzoeken.

De auteurs leggen in dit boek uit hoe de methode, gericht op stabilisatie en herstel na trauma, in de praktijk in zijn werk gaat. De manier van werken is volgens de richtlijnen uit de cognitieve gedragstherapie en de theoretische basis van de hier gepresenteerde behandeling na trauma, vindt zijn oorsprong in het werk en gedachtegoed van Judith Herman (1992) die het zogenoemde driefasenmodel uitwerkte. In dit model wordt eerst gezorgd voor veiligheid. Vervolgens vindt de traumaherinnering en verwerking plaats en in de derde fase wordt de behandeling afgerond met herstel van verbinding. Het gaat hier om verbinding met iemands eigenheid, waarden, passies, maar ook met de gemeenschap en de mensen om de betreffende persoon heen.

Het boek kent vijf delen. Na de basis van het traumapraktijkmodel volgend drie hoofdstukken die conform het eerdergenoemde driefasenmodel zijn ingedeeld waarna het vijfde en laatste hoofdstuk geïntegreerde en klinische zorgmodellen behandeld.

Met dit boek kun je aan de slag. Je vindt er zeer helder en stapsgewijs de meest effectieve CGT-technieken die werkzaam zijn voor de behandeling van trauma beschreven: de triggerlijst, exposuretherapie, ademhalingstraining, vertellen van een verhaal, ontspanningstraining et cetera. De vele in dit boek opgenomen werkbladen mogen worden gekopieerd voor eigen gebruik. Deze kunnen helaas niet worden gedownload wat een punt ter verbetering is. Dit doet echter niets af aan de opzet en inhoud: dit boek is een hands-on naslagwerk en een heldere leidraad voor de professional.

***       Inspirerend/origineel
****     Praktisch, toepasbaar
***       Wetenschappelijke onderbouwing
****     Schrijfstijl: leesbaar, toegankelijk
***       Vormgeving, opmaak
***       Werkbladen, tools, links


Handboek Infant Mental Health
Onder redactie van Marja Rexwinkel, Marcel Smeets, Catherine Pannevis en Bert Derkx
500 pagina’s
ISBN 978 9023 248491
Koninklijke Van Gorcum

Infant Mental Heatlh, afgekort als IMH, gaat over de zorg en visie op de problematiek die zich in de vroege kinderleeftijd voor kan doen.

Hoewel de druk om de zorg efficiënter en vooral goedkoper te maken geen zorgprofessional is ontgaan, is ook het belang van vroegtijdige signalering en behandeling van problemen doorgedrongen, waarbij dit boek voorziet in de achtergronden en praktische toepassingen voor het vroeg in het leven behandelen. Het belangrijkste hierbij is het beïnvloeden van de relatie tussen ouders en kind, wat soms al tijdens de zwangerschap aan de orde is. Vroeg interveniëren kan veel pathologie en klachten later in het leven voorkomen.

De auteurs die aan dit werk hebben bijgedragen, hebben als uitgangspunt geschreven voor alle professionals die werken met zwangere vrouwen, baby’s, peuters en ouders. Het boek is prettig leesbaar, aansprekend door voorbeelden en casussen en kent een overzichtelijke indeling. De zeven delen waar dit boek uit bestaat kunnen in verband, maar zeker ook prima afzonderlijk gelezen worden. In deel I en II, worden respectievelijk de geschiedenis van IMH en de achterliggende theorie beschreven, waarna in deel III de diverse contexten van de relatie tussen ouder en kind aan de orde komt. In deel IV staat procesdiagnostiek centraal. Ouder-kind behandeling is onderwerp van deel V, waarna casuïstiek in deel VI beschreven wordt en het laatste deel voorbehouden is aan preventie en opleiding.

Achtergrond van IMH vormt de recente psychoanalytische theorievorming die de laatste jaren behoorlijk is geëvolueerd door de cognitieve psychologie, de theorie over mentaliseren, de gehechtheidtheorie en de neurobiologie. Ik vind dit een bijzonder boeiende ontwikkeling. In dit boek is dan ook ruimschoots aandacht voor epigenetica, de samenhang lichaam en geest, affectregulatie et cetera. Als behandelaar is naast kennis van recente wetenschappelijke ontwikkeling ook het ontwikkelen van sensitiviteit voor wat het ouderschap met zich meebrengt van belang. Het is tenslotte de relatie met de ander die geïnternaliseerd en eigen gemaakt wordt en als behandelaar bied je hier de omgeving voor. Ook hiervoor veel aandacht waar het gaat over overdracht en tegenoverdracht, het bieden van holding en het containen van soms niet gekende of te verdragen gevoelens van ouders. Kortom: een rijk werk.

Dit boek biedt de professional een integrale benadering waarin de ouder-kindrelatie centraal staat, waaraan vooraanstaande clinici uit zowel Nederland als Vlaanderen aan meewerkten.

***       Inspirerend/origineel
***       Praktisch, toepasbaar
*****    Wetenschappelijke onderbouwing
***       Schrijfstijl: leesbaar, toegankelijk
***       Vormgeving, opmaak
           Werkbladen, tools, links


Van kwetsuur naar litteken
Nicole Vliegen, Eileen Tang en Patrick Meurs
199 pagina’s
ISBN 978 9463 370769
Pelckmans Pro

Wat een heel erg fijn en helpend boek is dit wanneer je werkt met kinderen met complex trauma. In de context van dit boek verwijst complex trauma naar vroeg ontwikkelingstrauma of hechtingstrauma. Je moet hierbij denken aan kinderen die voor ouders en begeleiders vaak als ‘moeilijk in de omgang’ worden ervaren. Waar bij andere kinderen op een natuurlijke manier en met een relatief gemak bepaalde ontwikkelingstaken worden doorlopen, zie je dit bij deze groep kinderen de bij anderen ervaren hobbels, tot uiting komen als enorme struikelblokken. Er is dan sprake van een bepaalde disfunctie waarbij bepaalde psychologische en biologische mechanismen falen. Classificatie van wat er aan de hand is met het kind gaat vaak richting externaliserende problematiek: gedragsgestoord, stoornis in de hechting. Zowel voor deze groep kinderen als voor hun ouders biedt dit boek steun op basis van wetenschappelijke onderbouwde opvattingen.

In twee delen die opgedeeld zijn in hoe trauma ontstaat en behandeling, komen in acht hoofstukken zowel de neurobiologie van trauma, de gehechtheids- en ontwikkelingspsychologie en de psychosociale mechanismen die hierbij komen kijken aan de orde.

Een prachtig en toepasbaar boek over het bouwen van eilandjes van vertrouwen in een ervaringswereld die onbetrouwbaar is. Een quote die mij raakte uit dit boek wil ik je niet onthouden (door Adriaan van Dis):

“Het is zoals iedere kapitein weet: een schip moet maar een paar graden van koers veranderen en je komt in een andere haven.”

****     Inspirerend/origineel
***       Praktisch, toepasbaar
***       Wetenschappelijke onderbouwing
*****    Schrijfstijl: leesbaar, toegankelijk
***       Vormgeving, opmaak
            Werkbladen, tools, links