Actueel

Column: Nieuwe richtlijn huisartsen antidepressiva

di 15 jan 2013

Met gemengde gevoelens staar ik naar de omslag van het boek “Pil”, geschreven door de cabaretier Mike Boddé, dat ik zojuist heb uitgelezen. Heel open heeft hij me een kijkje gegeven in hoe hij zichzelf verloor in een diepe depressie. Het had veel weg van een ‘bad-trip’ waarin hij jaren achtereen terecht was gekomen en waar voor hem geen enkele weg terug leek. Na veel ‘shoppen’ in zowel het alternatieve als het reguliere circuit om van zijn alles overheersende vermoeidheid af te komen gaat hij aan de pillen -aan de antidepressiva.

Elke dag is een beproeving. De pillen die hij slikt slaan niet aan. De heftige bijwerkingen ervan wel. Hij slaapt slecht, voelt zich een zombie, is hypergevoelig voor zintuiglijke indrukken, heeft veel last van paniekaanvallen en heeft vooral angst. Angst voor van alles, maar vooral de angst om grip op het leven kwijt te raken. Na jaren van experimenteren en geworstel met verschillende voorgeschreven pillen vindt hij uiteindelijk een antidepressivum dat wel aanslaat. Hij knapt zienderogen op en besluit zijn hele verdere leven deze pil te blijven slikken. Een mooi boek, maar naar mijn gevoel wel met een droevig slot: levenslang pillen!

Mensen vertellen me geregeld dat ze al jarenlang, soms wel al twaalf jaar, antidepressiva slikken. In sommige gevallen heeft de dokter hen verteld dat ze hun depressie maar als een hersenziekte moeten zien, dat er een stofje in hun hersenen ontbreekt dat somber maakt. Trouw en zonder verder enige controle halen zij hun herhaalrecepten op. Anderen willen wél stoppen maar zouden niet weten hoe. Soms zien ze tegen mogelijke bijwerkingen tijdens het afbouwen op, of hebben angst dat ze zonder weer in een depressie terugvallen.

Begeleiding en voorlichting schieten danig te kort om deze gewenning aan antidepressiva te doorbreken. Nee, van mij zal je echt niet te horen krijgen dat iedereen van de pillen af moet (mensen met zware depressies kunnen er enorme baat bij hebben), maar wél vind ik dat dit zware geschut veel te veel klakkeloos en vaak volstrekt nutteloos óók bij angsten en lichte tot matige depressieve klachten voorgeschreven wordt. ‘Depressie’ lijkt daardoor wel een containerbegrip geworden.

Ruim een miljoen Nederlanders slikt momenteel antidepressiva, terwijl de meeste depressieve klachten ook wel zonder binnen een paar maanden verdwenen zouden zijn. Gelukkig is er eindelijk goede hoop dat het voorschrijfbeleid van huisartsen gaat veranderen met de nieuwe richtlijn van het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG): alleen nog antidepressiva voorschrijven aan mensen die lijden aan zware depressies.  (Huis)artsen zullen hierdoor gedwongen worden om kritischer naar de verschillende gradaties te kijken, zodat de behandeling daarop beter kan worden aangepast. 

Een pil slikken voor iedere depressie is niet nodig. Bij lichte tot matige depressieve klachten kan enige verandering in je levensstijl in combinatie met praten over je problemen met een counsellor (evt. aangevuld met cognitieve gedragstherapie) meestal prima volstaan.

Marijke van den Berg. Columniste en counsellor. www.praktijkvoorcounseling.nl