Actueel
Innerlijke hindernissen in de tweede levenshelft
ma 09 sep 2013 - Adriaan Hoogendijk
De tweede levenshelft: het kan een zegen en een vreugde worden, maar ook een drama van jewelste. Je voelt dat je nu echt ‘to the point’ moet gaan komen, wil je aan het einde van het traject vrede kunnen hebben met je leven en met jezelf. Welke thema’s brengen cliënten in de counsellingpraktijk ter tafel teneinde deze vrede te kunnen realiseren? En hoe kun je als counsellor je deskundigheid, ervaring en levenswijsheid ten dienste stellen van het levensproces van anderen?
Wanneer leef ik mijn bestemming? Wanneer stroomt het leven als het ware door mij heen? Wanneer ben ik gelukkig? Wat is de zin van mijn bestaan? Waar doe ik het allemaal voor? Wat is er nu nodig en wat staat mij nog te doen? Het zijn regelmatig voorkomende vragen, met name in de tweede levenshelft. Het zijn grote en levensbeschouwelijke vragen, maar ze zijn vaak te beantwoorden in kleine stapjes, met kleine acties en in zo eenvoudig mogelijke verwoordingen. Het zijn vaak gevoelens die verwoord willen worden en die in essentie wijsheid willen uitdragen.
De counsellor kan het als een verrijking ervaren, als hij zelf in zijn leven ook door deze thema’s is heengegaan. Alles wat hij uit ervaring weet, hoeft hij niet te laten liggen in de begeleiding van de cliënt. Hij zelf is ook voortdurend het leven aan het ontdekken. Ik word pas ongerust over de kwaliteit van een gesprek, wanneer ik niet het gevoel heb dat ik er zelf ook van heb geleerd.
Grenzen
Iedere counsellor krijgt cliënten, die bij hem passen en die hem zelf ook in staat stellen te leren. Ik heb veel cliënten begeleid, die problemen hadden met hooggevoeligheid en grenzen stellen. Doorgaans is er dan ook sprake van een innerlijke genezer en van ‘oude wijsheid’, die je diep van binnen met je meebrengt. Het is dan de uitdaging om eerst je eigen grenzen te leren voelen, want pas dan kun je ze leren verwoorden, erover communiceren en als het nodig is ze verdedigen.
Daarnaast is het interessant om te ontdekken wie jouw innerlijke genezer eigenlijk is. Mijn lichaam resoneert vaak mee met wat er in mijn cliënt gebeurt. Er kan sprake zijn van kippenvel, van energiegolven door de benen, van een beklemd gevoel, van hartenpijn, buikpijn, onrust. Wanneer ik vreselijk moet gapen, valt er iets op zijn plek en komt er iets in balans. Wanneer er tranen over mijn wangen lopen, wiens tranen zijn dat dan eigenlijk? Tissues zijn er soms op de eerste plaats voor de mensbegeleider zelf.
Speelsheid
De counsellor kan putten uit zijn ‘oude wijsheid’, zijn eigen levenservaring, of uit de bereidheid om te leren vanuit zijn eigen verwondering en benieuwd zijn. Dat laatste betekent, dat hij in goed contact moet staan met zijn eigen innerlijke kinderen, want die kunnen zich verwonderen over van alles. Daarmee kunnen ze hem in zijn werk van dienst zijn.
In mijn praktijk hoor ik vaak: “Ik wou dat ik was blijven spelen.” “Ik ben altijd blijven spelen.” “Ik wil weer opnieuw gaan spelen.” Speelsheid blijkt de succesfactor van de tweede levenshelft. Die vooronderstelt innerlijke vrijheid, en je wordt er wijs, vitaal en creatief van.
De zogenaamde ‘volwassene’ in ons heeft geen heling nodig. Het zijn altijd onze innerlijke kinderen die nog aandacht, erkenning, verzorging en liefde nodig hebben. Naarmate we dat zelf steeds beter leren, worden we ook liefdevoller en meer besmettelijk in zelfliefde.
De vier levensprocessen
Mensen komen vaak in de problemen, omdat ze vergeten dat het leven een proces is met de nodige uitdagingen. Hierin onderscheid ik de volgende vier deelprocessen:
1. Het leerproces
We denken vaak in termen van goed en kwaad, van juist en onjuist, van perfect en slordig, of van rechtvaardig en onrechtvaardig. We vergeten dan, dat we allemaal in een leerprogramma zitten. Organisaties gebruikten de laatste decennia veelvuldig competentiesystemen. Dat is komisch, wanneer je bedenkt dat mensen vaak in functies zitten waarin ze nu juist dingen leren die ze niet kunnen. Ze leren nieuwe vaardigheden, krijgen inzichten, ontwikkelen hun kwaliteiten en talenten. Iedereen is aan het leren; dat vraagt niet alleen om feedback, maar ook om mildheid.
2. Het creatieproces
Ik vraag mijn cliënten soms: wat kom je melden op deze planeet in deze periode? Dat vinden mensen doorgaans een opwindende vraag. De vraag daagt hen behoorlijk uit tot voelen en zelfreflectie, maar gaat er tegelijk ook vanuit dat er sprake is van een belangrijke bijdrage aan het geheel. Misschien een andere manier van kijken. Wellicht zijn mensen om je heen aan het wachten op je bijdrage. Confronterend? Vooral voor cliënten voor wie het een taboe is om zich bijzonder te voelen of die twijfelen of ze überhaupt in staat zijn een betekenisvolle bijdrage te leveren aan de gemeenschap, hebben veel uit te zoeken.
3. Het helingsproces
We zoeken naar bezieling, naar wat ons echt raakt, naar wat ons ontroert en naar wat nog zo graag geheeld wil worden in onszelf. Onze verlangens geven doorgaans rechtstreeks de weg aan naar heling, want onze grootste levensmissie komt voort uit onze diepste levenswond.
4. Het bewustwordingsproces
Er zitten twee vogels in een boom, een grote vogel en een kleine vogel. Het kleine vogeltje is voortdurend druk: takjes verleggen, rondvliegen, tjilpen, het houdt niet op. De grote vogel doet maar één ding: hij kijkt onafgebroken naar wat het kleine vogeltje allemaal doet. Oordeelloos.
Het kleine vogeltje staat voor onze innerlijke ‘kwebbelbox’ en onze uiterlijke drukte. De grote vogel staat voor de innerlijke en oordeelloze waarnemer, die het bewustzijn voortdurend in ons doet toenemen.
Adriaan Hoogendijk werkt als talentencoach, levenscoach en opleider tot coach vanuit Hoogendijk Coaching en Opleiding. Hij schreef onder meer: ‘Loopbaanzelfsturing’ (18e druk), ‘De Schoonheid van Coachen’ (12e druk) en ‘De Tweede Levenshelft’ (2013).