Actueel
Wat werkt bij rouwverwerking?
ma 10 sep 2012
Iedereen zal in zijn leven rouwervaringen meemaken. Ook kinderen worden vaak niet gespaard: het overlijden van een ouder, broertje of zusje of opa of oma kan veel teweeg brengen. Er is veel geschreven over rouw en rouwverwerking. Goed onderzoek naar de effectiviteit van interventies ontbreekt echter grotendeels. Vrij recent zijn twee kleine overzichtsstudies verricht naar de effecten van rouwinterventies bij kinderen en jongeren. Deze laten zien dat de resultaten tegenvallen: maar een klein groepje jeugdigen blijkt baat te hebben bij rouwinterventies.
Overzichtsstudies bij volwassenen laten grotendeels dezelfde resultaten zien: het breed inzetten van interventies voor iedereen die iemand is verloren lijkt weinig effectief. Verschillende onderzoekers waarschuwen daarom voor het problematiseren van rouw: de meeste kinderen en volwassenen redden het prima zonder extra hulp. Naar de groep die wel gebaat is bij ondersteuning is meer onderzoek nodig: wanneer is het inzetten van een interventie nodig? Welke vorm moet een dergelijke interventie hebben? En op welk moment kan deze het beste ingezet worden? Ook moet duidelijk worden of verschillende soorten van verlies om een andere aanpak vragen. Wat zijn bijvoorbeeld aandachtspunten in een interventie voor kinderen die een ouder hebben verloren? Is een dergelijke interventie ook geschikt voor kinderen die een opa of oma hebben verloren? En wat zijn belangrijke aandachtspunten in interventies voor ouders die een kind hebben verloren? Is een andere aanpak nodig wanneer een verlies zeer traumatisch is geweest, bijvoorbeeld bij doodslag? Dit soort vragen kunnen op basis van het huidige onderzoek nog niet beantwoord worden.
Onderstaande tekst is gebaseerd op een literatuursearch binnen verschillende internationale databases. Zo is onder meer gezocht in PsycINFO en de Cochrane Library met zoektermen als ‘grief’, ‘bereavement’, ‘death’ en ‘intervention’. Er is hoofdzakelijk gezocht naar meta-analyses en systematische reviews. Een systematische review is een overzicht waarbinnen studies over een zelfde thema systematisch worden verzameld en besproken. In een meta-analyse worden de resultaten van een aantal vergelijkbare studies gebundeld en worden door middel van statistische analyses de effecten van een bepaald type interventie berekend. Hierdoor wordt het mogelijk om met een grotere betrouwbaarheid een uitspraak te doen over het effect van een interventie of behandeling (van Driel, 2003).
Dit artikel is met name gericht op rouwverwerking bij jeugdigen. Aangezien er nog maar weinig onderzoek is verricht bij jeugdigen zijn ook wat algemene meta-analyses en reviews naar rouwverwerking bij jeugdigen en volwassenen meegenomen. Daarnaast is gekeken wat bekend is over de effecten van rouwinterventies bij ouders die een kind hebben verloren.